Xavier Guerrero

Meksykańska tradycja sztuki antyfaszystowskiej i antywojennej była znana twórcom biorącym udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” i mogła stanowić dla nich źródło inspiracji – dzieła Xaviera Guerrero i innych artystów meksykańskich pokazywano w Polsce wcześniej w ramach dwóch szerokich przeglądów twórczości z tego kraju. Obraz Stolica i półkolonie prezentowany był na Wystawie Sztuki Meksykańskiej w warszawskiej Zachęcie w 1955 roku, skąd trafił do zbiorów Muzeum Narodowego, jako dar od Narodowego Frontu Sztuk Plastycznych dla narodu polskiego. W pracy Guerrero stosuje charakterystyczne dla meksykańskiego muralizmu zabiegi kompozycyjne i stylistyczne oraz korzysta z nowoczesnych, przemysłowych materiałów – obraz jest namalowany na masonitowej desce za pomocą farb nitrocelulozowych. Enigmatyczne, antywojenne i antykolonialne dzieło nawiązuje do historii walki Meksyku o niepodległość oraz krytykuje agresywną, hegemoniczną, „półkolonialną” politykę zagraniczną państw zachodnich, jednoznacznie wskazując, że dwudziestowieczna walka z „kapitalistycznym imperializmem” jest kontynuacją dawnych zmagań przeciw kolonialnej dominacji.

Xavier Guerrero (ur. 1896 w San Pedro, zm. 1974 w Meksyku) – malarz, jeden z inicjatorów powstałego w 1921 roku ruchu meksykańskiego malarstwa ściennego. Uważany za jednego z najdoskonalszych technicznie muralistów, zrealizował szereg własnych projektów w przestrzeniach publicznych oraz współpracował przy licznych monumentalnych dziełach innych artystów. Guerrero był także aktywnym członkiem Warsztatu Grafiki Ludowej (Taller de Gráfica Popular) – założonej w 1937 roku organizacji artystycznej, która zajmowała się masową produkcją popularnych, zaangażowanych politycznie, antyfaszystowskich i antywojennych grafik, ulotek, karykatur, ilustracji, plakatów i broszur. Pod koniec lat 30. niemalże całkowicie porzucił tworzenie murali i skupił się na twórczości malarskiej, która jednak nigdy nie została w pełni doceniona.