John Heartfield

Polityczne fotomontaże Heartfielda o silnie antywojennym i antynazistowskim wydźwięku, publikowane były na okładkach magazynu robotniczego „AIZ” (Arbeiter-Illustrierte-Zeitung), wydawanego w latach 1929-38. Gazetę drukowano w nakładzie 500 tysięcy egzemplarzy – był to jeden z najpopularniejszych magazynów w międzywojennych Niemczech. Niektóre z okładek „AIZ” były reprodukowane w formie plakatów i rozklejane na ulicach Berlina jako odpowiedź na wszechobecną nazistowską propagandę Goebbelsa. Artysta łączył awangardowy eksperyment formalny z ostrą polityczną satyrą. Nie interesowała go „oryginalność” i wyjątkowość dzieł sztuki, lecz możliwość masowej reprodukcji prac i docierania do szerokich mas klasy pracującej, co miało skutkować społeczną i polityczną zmianą. Jak pisała historyczka sztuki Sabine Kriebel: „kolaże Heartfielda nie tylko dały twarz narodowemu socjalizmowi, ale również pokazały, jak z nim walczyć; (…) W formie popularno-politycznej, przekonany o swojej słuszności fotomontażysta wymierzał sprawiedliwość w imieniu radykalnej lewicy, mścił się za zamordowanych, poranionych, uwięzionych i politycznie wywłaszczonych (…)”. Jego prace stanowiły nie tylko krytykę polityczną, ale też przykład pionierskiej dekonstrukcji kultury wizualnej tamtych czasów. Demaskując pozorną przezroczystość mediów, takich jak film czy fotografia prasowa, wskazywał na ich wpływ na kształtowanie postaw i powinność artysty, by aktywnie uczestniczyć w ujawnianiu manipulacji i tworzeniu nowej, krytycznej wyobraźni wśród odbiorców.

John Heartfield (właśc. Helmut Herzfeld, ur. 1891 w Berlinie, zm. 1968 w Berlinie Wschodnim) – malarz i grafik, znanym przede wszystkim jako twórca sztuki masowej, zaangażowanej w walkę polityczną z faszyzmem. Należał do berlińskiego ruchu dada, blisko współpracował z Georgem Groszem. Był członkiem Komunistycznej Partii Niemiec. Po dojściu Hitlera do władzy wyemigrował do Czechosłowacji, a następnie do Wielkiej Brytanii. Po II wojnie światowej zamieszkał w NRD.