Sasza Blonder

Prezentowane na wystawie prace Saszy Blondera powstały w czasie jego studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, kiedy aktywnie działał w środowisku Grupy Krakowskiej – jednego z ostatnich awangardowych stowarzyszeń artystycznych powstałych w Polsce przed II wojną światową. Należący do Grupy artyści sprzeciwiali się konserwatywnej sztuce akademickiej, jednoznacznie opowiadając się za twórczością nowoczesną oraz otwarcie głosili radykalne, komunizujące poglądy. W tworzonych w tym okresie obrazach olejnych, akwarelach i gwaszach, Blonder łączył rewolucyjny zapał z używaniem awangardowych, nawiązujących do konstruktywizmu i unizmu form artystycznych. Obraz Więzienie oraz Karta ze szkicownika to krytyczne portrety rzeczywistości społeczno-politycznej Polski lat 30. – artysta przedstawia w nich ponurą wizję kraju zdominowanego przez opresyjny aparat państwowy, wszechobecną, brutalną policję, inwigilację, cenzurę i więzienia polityczne. Jednocześnie Blonder odchodzi w swoich zaangażowanych pracach od dosłownego realizmu – na płótnie miesza ludzkie sylwetki z abstrakcyjnymi wzorami, używając uproszczonych, syntetycznych form; z kolei w Karcie ze szkicownika nawiązuje do berlińskiego dadaizmu i ekspresjonizmu, stosując techniki kolażowe oraz odwołując się do estetyki satyry politycznej i karykatury.

Sasza Blonder (ur. 1909 w Czortkowie, zm. 1949 w Paryżu) – polski i żydowski malarz, studiował architekturę w Paryżu oraz malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, aktywny członek Grupy Krakowskiej. W początkowym okresie swojej twórczości eksperymentował z różnymi formami dekonstruowania pejzażu i abstrakcji, by później zwrócić się w stronę koloryzmu. W 1937 roku wyjechał na stałe do Paryża, gdzie otworzył własną pracownię. W czasie wojny współpracował z francuskim ruchem oporu. Zginął tragicznie w wypadku w 1949 roku.